Handige tips om minder snel overprikkeld te raken

Als gevolg van hersenletsel kan het verwerken van prikkels verstoord raken. Als gevolg daarvan krijgen mensen overprikkelingsklachten. De klachten kunnen bij iedereen verschillen. Het komt veel voor dat mensen na hersenletsel veel minder goed tegen geluiden, kleuren, geuren of aanrakingen kunnen. Andere mensen krijgen lichamelijke klachten zoals hoofdpijn, duizeligheid of misselijkheid of worden overspoeld door emoties. 

Overprikkeling is voor iedereen anders. Het is daarom belangrijk om goed uit te zoeken wat voor jou wel en niet werkt. In de behandeling van Hersenz onderzoek je dat samen met het behandelteam. 

Hieronder staan tips die kunnen werken als geluid, licht, geuren, bewegingen of aanrakingen overprikkelingsklachten geven:

  • Gebruik oordoppen wanneer jij last hebt van geluid. Er zijn speciale oordoppen die wel de spreekstem doorlaten zodat je een gesprek kunt voeren, maar niet alle bijgeluiden. Deze worden op maat gemaakt en zijn vrij duur. Er zijn ook goedkopere alternatieven verkrijgbaar bij de drogist.
  • Zorg dat je in een zo rustig mogelijke omgeving zit en vraag daar vooraf om, bijvoorbeeld als je ergens koffie gaat drinken of uit eten gaat. Vraag zo nodig of de radio of tv uit mag of dat iemand stopt met tikken.
  • Zorg voor rustige muren in huis en niet teveel spullen.
  • Ga in een ruimte zo zitten dat je het minste last hebt van visuele prikkels, zoals bewegende mensen of auto’s of binnenvallend zonlicht.
  • Gebruik een zonnebril, een zonnehoed of pet als je veel last hebt van licht. Pas de verlichting in huis aan.
  • Vraag of vrienden en bekende rekening willen houden met je geurgevoeligheid, bijvoorbeeld door geen parfum op te doen.
  • Vertel je partner hoe jij aanrakingen ervaart en wat wel of niet pijnlijk is.
  • Doe in de auto of bus een slaapmasker op zodat je alle bewegingen niet zien (tenzij je daar juist misselijk van wordt).
  • Vraag de bestuurder rustig te rijden en leg uit wat je bedoelt (bijvoorbeeld vooral rustig optrekken en remmen)
  • Bij sommige mensen werkt het geven van een ‘’tegenprikkel”: dus knijpen in een stekelballetje of neuriën in een lawaaiige omgeving.

 

Hieronder staan tips die je kunt gebruiken als je overprikkeld raakt wanneer je teveel dingen tegelijk doet of er teveel dingen om je heen gebeuren:

  • Zorg dat je uitgerust bent als je weet dat je naar een drukke situatie gaat.
  • Vraag je omgeving om rustig te praten, één boodschap tegelijk te geven en niet door elkaar heen te praten.
  • Ga op rustige tijden naar de supermarkt of naar instanties.
  • Benoem dat je geen twee dingen tegelijk kunt doen en beslis wat je eerst doet en wat daarna.
  • Houd je eigen tempo aan, ook als anderen sneller gaan, en benoem dat zo nodig.
  • Houd in je planning rekening met situaties die voor overprikkeling zorgen. Plan daarna rust in.
  • Geef een 'tegenprikkel': dus knijp in een stekelballetje of neurie in een lawaaiige omgeving.

 

Sommige mensen hebben fysieke klachten als gevolg van overprikkeling. Denk dan aan deze tips:

  • Plan voldoende rustmomenten in.
  • Ga op tijd uit de situatie, voordat je te moe bent, duizelig wordt of pijn krijgt.
  • Vermijd situaties waarin het heel koud of warm is. Blijf binnen tijdens een hittegolf en zorg voor verkoeling.
  • Geef je omgeving uitleg over wat er gebeurt als je lichamelijk overprikkeld bent, zodat ze het beter begrijpen.

 

Deze tips kunnen helpen als je overspoeld raakt door emoties als gevolg van een verstoorde prikkelverwerking:

  • Neem op tijd rust, vóórdat je overprikkeld bent.
  • Houd in je planning rekening met de kans op emotionele situaties.
  • Ga uit de situatie als je voelt dat je emoties oplopen.
  • Geef uitleg aan anderen zodat ze je beter begrijpen.
  • Leg je omgeving uit dat ze je niet hoeven troosten bij een huilbui door overprikkeling maar dat ze je even met rust moeten laten.

 

Een gesprek voeren valt niet altijd mee als je last hebt van overprikkeling door geluiden of van cognitieve overprikkeling. Het volgende kan helpen:

  • Zorg voor een rustige omgeving (zet tv en radio uit).
  • Zorg dat u uitgerust bent als het gesprek belangrijk is.
  • Voorkom afleiding (vraag bijvoorbeeld of anderen je niet willen storen).
  • Ga met je rug naar afleidende prikkels zitten (bijvoorbeeld een raam).
  • Zorg voor een actieve zithouding (rechtop).
  • Ga bewust om met oogcontact. Het kan helpen focussen maar het kan ook afleiden.
  • Vraag of het wat langzamer kan.
  • Vraag om herhaling.
  • Herhaal zelf regelmatig wat er gezegd is zodat je het kunt verwerken en opslaan.
  • Maak eventueel aantekeningen (in kernwoorden).
  • Las pauzes in en neem dan even rust (vraag de ander stil te zijn).
  • Oefen dit in gesprekken.
Hersenz nieuwsbrief

Ontvang gratis de nieuwsbrief van Hersenz

Meld je vandaag nog aan en ontvang gratis de digitale versie van het Hersenz magazine 2023.