Samen zoeken naar een nieuwe balans

Hersenz heeft een aparte behandelgroep voor naasten. In zes bijeenkomsten leren ze omgaan met de veranderingen van het hersenletsel op hun eigen leven. Een verslag van een bijeenkomst in Den Haag.  “Kun je het volhouden alleen vanuit plichtsbesef? Of gaat het ook om liefde?”

Aan tafel zitten acht naasten. Zeven partners en één moeder van mensen met niet-aangeboren hersenletsel. Over één ding zijn ze het eens: Die hopeloze zoektocht naar de juiste hulp, voor hun naaste maar ook voor henzelf, slurpt energie. En die hébben ze al zo weinig.

Intimiteit

Niet alleen het leven van hun naasten veranderde van de ene op de andere dag door het hersenletsel. Ook hún leven was plots niet meer hetzelfde. Ze raakten hun partner kwijt, een volwassen kind was opeens weer afhankelijk. Er klinken termen als mantelzorger, gebrek aan intimiteit, ongelijkwaardigheid, alles alleen moeten beslissen, eenzaamheid, verdriet. Maar: “Het is hier geen wedstrijdje zielig zijn”, omschrijft Bart de sfeer in de groep. Nee, er wordt gewerkt al is het uitwisselen van ervaringen ook steunend. In zes bijeenkomsten leren naasten meer over de oorzaken en gevolgen van hersenletsel, wat het vraagt om overeind te blijven en een nieuwe balans te vinden voor jezelf en met elkaar.

Levend verlies

Vorige keer kwam ‘Levend verlies en rouw’ aan bod, volgende sessie gaat het over het versterken van je netwerk en vanavond gaat het over kwaliteiten. Maar eerst stelt behandelaar Henriëtte van der Hoeven een ervaringsoefening voor. Kijkend in een spiegel tekenen de deelnemers een ster na. Een ingewikkelde klus omdat je hand het tegenovergestelde moet doen van wat je ogen zien. “Door de oefening ervaar je wat jullie naasten dagelijks ervaren. Iets wat simpel lijkt, lukt niet omdat je hersenen blokkeren.”

“Vreemd, ik blokkeer inderdaad helemaal,” zegt moeder Mia. 

“Het is bizar”, zegt Paulus. “Nu pas begrijp ik hoeveel energie het mijn vrouw kost. Ze zwalkt met haar been, maar wil dat niet. Ze wil mooi lopen, maar voortdurend dwingt ze zichzelf om normaal te lopen. Dat kost een energie! Er is zoveel wilskracht voor nodig, alsof je een auto optilt.”

Vermoeidheid

De oefening levert gespreksstof op: over ongeremdheid en almaar blijven eten, over vermoeidheid, over verzet tegen hulp, slachtoffergedrag of juist koppigheid om geen hulpmiddelen in te zetten. Margriet vertelt dat haar man, die weinig gevoel heeft in zijn rechterhand, schroefje voor schroefje de hele camper heeft verbouwd. “Alles deed hem zeer, en maar doorgaan, doorgaan. Over alle grenzen heen.”

 “Jullie kwaliteiten zijn dus hard nodig om met de situatie thuis om te kunnen gaan”, vervolgt Henriëtte. Daarna krijgt iedere deelnemer vijf kaarten uit het kwaliteitenspel. De kaarten die passen mogen ze houden, de kaarten waarin ze zich niet herkennen geven ze door. Zo geeft Paulus de kaart veel willen bereiken weg: “Volgens mij zitten we niet hier omdat we veel willen bereiken. Dat ligt achter ons. We willen tevreden zijn.”

Liefde

Öner ontvangt verantwoordelijkheid en Bart wil best de kwaliteit kan kritiek ontvangen hebben. “Dat heb ik in de loop der jaren wel geleerd.” Dan ligt de kaart dapper op tafel. “Dat zijn we allemaal, omdat we doorgaan met de strijd die we leveren en bij onze partner blijven.”

Henriëtte vraagt: “Kun je ook dapper zijn als je ervoor kiest je partner te verlaten?”

Nee, vindt Bart. “Die keuze heb ik niet, ik ben van de oude stempel. In voor en tegenspoed dus. Je doet het gewoon.”

Caroline: “Kun je het volhouden alleen vanuit plichtsbesef? Of gaat het ook om liefde?”

De groep vat zelf samen, het is een combinatie van plichtbesef én liefde dat maakt dat ze bij hun naasten blijven.

Vrienden

Als het spel klaar is spreekt de groep na. Bart vertelt hoe blij hij is dat hij geleerd heeft gevoelens te delen. “Zonder vrienden had ik het niet gered. Af en toe moet er iemand zijn met wie je over je eigen gevoelens kun praten.” Mia weet dat ze haar eigen dingen moet kunnen blijven doen. “Als ik die vrijheid niet neem, zou het lastiger worden.”

Bij de één is naar het werk gaan een manier om het vol te houden, de ander gaf haar werk juist op om meer voor haar partner te kunnen betekenen. Albert zou wat meer eigen tijd willen maar daar komt het te vaak niet van. Zijn vrouw heeft bovendien weinig ziekte-inzicht en accepteert haar beperkingen niet. Tot slot krijgt iedereen een opdracht mee: “Denk na over de voorwaarden die jij nodig hebt om jouw kwaliteiten in te kunnen zetten. Dat is wezenlijk in de zoektocht naar een nieuwe balans”, sluit behandelaar Henriette af.

Hersenz nieuwsbrief

Ontvang gratis de nieuwsbrief van Hersenz

Meld je vandaag nog aan en ontvang gratis de digitale versie van het Hersenz magazine 2023.