De PMT-er over overprikkeling

Sietske Reehorst is psychomotorisch therapeut en geeft individuele en groepsbehandeling voor Hersenz. Overprikkeling is een belangrijk onderwerp tijdens de behandeling.

"Ik ben psychomotorisch therapeut en geef individuele psychomotorische therapie (pmt) en groepsbehandeling voor Hersenz. Bij psychomotorische therapie werken we met bewegings- en lichaamsgerichte oefeningen. Door actief bezig te zijn en ondertussen met elkaar te praten over wat je voelt en ervaart, leer je meer over je lichaamssignalen, grenzen en emoties. Overprikkeling is een onderwerp dat tijdens de sessies vaak aan de orde komt. Met cliënten samen onderzoek ik bijvoorbeeld voor welke prikkels zij gevoelig zijn. In de zaal oefenen we met het aanpassen van situaties zodat cliënten ervaren wat dat met ze doet. 

Bijna alle cliënten in de behandelgroepen hebben overprikkelingsklachten. Veelvoorkomende klachten zijn gevoeligheid voor geluid, aanraking, geuren of beelden. De meest voorkomende klacht die ik hoor is overgevoeligheid voor licht. Bij sommige cliënten hebben de klachten grote invloed op het dagelijks leven. Thuis is het soms mogelijk een en ander aan te passen, maar in de buitenwereld en in de sociale context is dat moeilijker. Mensen raken hierdoor vriendschappen kwijt en belanden in een sociaal isolement. Normale dingen zoals boodschappen doen, naar een verjaardag gaan of uit eten worden moeilijk door alle prikkels. Overprikkeling kan ook lichamelijke gevolgen hebben. Je beweegt minder waardoor je conditie achteruit gaat bijvoorbeeld.

Bij de pmt-sessies leer ik mensen om meer inzicht te krijgen voor welke prikkels ze gevoelig zijn, zodat ze die eventueel kunnen vermijden. Ook is het belangrijk om te leren wat overprikkeling met je energie doet. Als je beter in kan schatten hoeveel energie iets kost, ga je minder vaak over je grenzen heen. Een belangrijke vaardigheid daarbij is leren nee zeggen.

Tijdens de behandeling wordt soms ook geoefend met blootstelling aan prikkels, zodat er enige vorm van gewenning ontstaat. Een ander belangrijk onderdeel van de behandeling is leren rust te nemen en te ontspannen zodat je je weer kan opladen. 

Cliënten geven terug dat ze baat hebben bij de behandeling. Het helpt hen dat ze uitleg krijgen over de manier waarop hersenen prikkels verwerken en hoe hersenletsel die prikkelverwerking kan verstoren. Door het hersenletsel is het ‘filter’ in je hoofd als het ware kapot. Ook herkenning bij lotgenoten is waardevol. Cliënten wisselen tips en ervaringen uit. Het is een intensief proces waarbij leren omgaan met de beperking, inzicht krijgen daarin en accepteren belangrijke onderdelen zijn. Ook onderzoeken mensen nieuwe mogelijkheden. Ze zoeken andere hobby’s en richten zich meer op wat wel kan. 

De behandellocaties van Hersenz zijn prikkelarm ingericht. Er hangen geen drukke schilderijen aan de muur en de wanden hebben rustige kleuren. We kunnen het licht dempen, gordijnen dicht, of juist open doen. Voor sommige cliënten is de plek in de ruimte waar ze zitten belangrijk. Vaak zijn aanpassingen mogelijk. Soms moeten we in een groepsbehandeling rekening houden met tegenstrijdige wensen, maar daar maken we dan weer een leermoment van. Verder kunnen cliënten altijd even tot rust komen in een rustruimte."